به بهانه فرا رسيدن ايام نوروزي:

بررسي موانع توسعه گردشگري در شهرستان لردگان

به گزارش خبرنگار سلام لردگان؛
گردشگري صنعتي، توسعه آن نيازمند شناخت و آگاهي کافي از مسائل و عوامل مؤثر اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در هر منطقه است.
شهرستان لردگان در جنوب استان چهارمحال و بختياري قرار دارد و با توجه به ويژگي هاي محيطي و جاذبه هاي طبيعي آن مي تواند با مديريت و برنامه ريزي علمي به قطب گردشگري مهمي در سطح منطقه تبديل گردد.
در بخش اول اين نوشتار به مفهوم گردشگري و صنعت گردشگري پرداخته و سپس وضعيت گردشگري در شهرستان لردگان تبيين مي شود. در ادامه راهکارهايي براي بهبود وضعيت گردشگري شهرستان لردگان ارائه مي شود.
 براي واژه گردشگري تعاريف متعددي ذکر شده است. از نظر انجمن آماري سازمان ملل (1993) گردشگري، فعاليت هاي افراد از جمله مسافرت به مکان هايي خارج از محيط معمول زندگي و ماندن در آنجا براي کمتر از يک سال به منظور تفريح، تجارت و هدف هاي ديگر را شامل مي شود (طيبي و همکاران،1387،ص66). بر اساس اين تعريف بازديد کنندگان يک روزه و تفرجگران نيز در تعريف گردشگر وارد مي شوند.
در طي 60 سال اخير، گردشگري از رشد پيوسته اي برخوردار بوده است، به طوري که به يکي از بخش هاي اقتصادي با سرعت رشد بالا در جهان تبديل شده است. در طي سالهاي 2005-1995، گردشگري بين المللي با نرخ رشد سالانه 5/6 درصد، از 25 ميليون گردشگر در سال 1950 به 806 ميليون در سال 2005 افزايش يافت (همان منبع، ص67).
بنابراين در طي سالهاي اخير، با اهميت يافتن گردشگري به تدريج به عنوان يک صنعت به آن نگريسته شد، صنعتي که به بيان (unwto,2007) به يکي از پر در آمدترين صنايع دنيا تبديل شده است.
شهرستان لردگان به دليل اينکه يکي از مناطق خوش آب و هواي استان چهارمحال و بختياري محسوب مي شود و همين طور با توجه به زمينه تاريخي آن، از پتانسيل بالقوه اي جهت جذب گردشگران برخوردار مي باشد. اما مشاهدات حاکي از آن است که فاصله بين وضع موجود در جذب گردشگران در اين شهرستان با آنچه که در وضع مطلوب مي توان تصور نمود بسيار زياد است. بنابراين در اين پژوهش عوامل مختلفي که در ايجاد اين شکاف نقش دارند بررسي و پيشنهاداتي براي بهبود وضع گردشگري در شهرستان ارائه مي گردد.

صنعت گردشگري
صنعت گردشگري آميزه اي از فعاليتهاي گوناگون از حمل و نقل و تغذيه گرفته تا اقامت و مديريت رويدادها است که در جهت خدمت رساني به گردشگران، به صورت زنجيره اي بهم پيوسته ايفاي نقش مي کنند (رنجبريان و زاهدي،1386،ص). از اين رو صنعت گردشگري به عنوان يك صنعت چندبعدي به عنوان موتور اصلي بخشهاي خدمات و صنعت در يك كشور ميتواند عمل نمايد، در واقع صنعت گردشگري متشكل از فرايند وسيع و گسترده اي است كه انضباط و نظم و به موقع عملكردن هر مرحله و بخش آن رمز موفقيت بحساب مي آيد در واقع در اين فرآيند همه بخشها بايد دقيقاً با يك هماهنگي كامل كار خود را انجام دهند درغير اينصورت اثر و فعاليتهاي بخشهاي ديگر كمرنگ و خنثي مي گردد.دراين ميان بايد زيرساختهاي مورد نياز در ابعاد فرهنگي، اقتصادي، عمراني، علمي، فناوري و اجتماعي و سخت افزارهائي همچون جاده، حمل و نقل، هتل و رستورانها فراهم باشد و همراه با آن، ابعاد نرم افزاري گردشگري نيز فراهم گردد كه اين ابعاد تأكيد براستانداردها، ضوابط، قوانين، خط مشي و دستورالعملها دارد. پس از فراهم شدن شرايط فوق مجريان بخشهاي مختلف گردشگري جهت عملياتي كردن سخت افزارها و نرم افزارها نقش مهم و تعيين كننده اي را دارند كه از جمله ميتوان نقش دفاتر خدمات گردشگري را اشاره نمود كه اين مراكز به عنوان يك واسطه نقش مهمي را ايفا مي كند. در واقع اينها نقاط اتصال بين مراكز گردشگري در مقصد و گردشگران از مبدأ هستند بنابراين نوع عملكرد،نگرش و رفتار آنها تعيين كننده است (کاظمي و همکاران،1389،ص99).

گردشگري در شهرستان لردگان
شهرستان لردگان با وجود قابليت ها و جاذبه هاي گردشگري فراوان همچنان براي گردشگرها نا آشناست.
اين شهرستان با دارا بودن جاذبه هاي طبيعي مانند چشمه ها و کوه هاي فراوان نظير چشمه برم و پروز، آبشارهاي عظيم و ديدني نظير آبشار آتشگاه، باغ هاي ميوه، جنگل هاي بلوط، مناظر زيباي دشت هاي خانميرزا و فلار، جاذبه هاي فرهنگي مانند آيين هاي سنتي، بازي هاي محلي و صنايع دستي زيبا جاذبه هاي سياحتي – زيارتي مانند امام زادگان شهسوار،محمد علي و ديگر جاذبه هاي فراوان مي تواند به يک مقصد مهم گردشگري در سطح استان تبديل شود. از طرفي با توجه به اينکه لردگان دروازه ورودي جنوبي استان نيز محسوب مي شود، اکثر مسافران مقصدهاي ديگر شهرستان ها از اين شهر عبور کرده و بنابراين فرصت خوبي براي جذب بيشتر گردشگران فراهم شده است. از طرفي به دليل آب و هواي مناسب تر نسبت به ساير نقاط استان لزوم سرمايه گذاري و برنامه ريزي براي گردشگري در شهرستان احساس مي شود. گردشگري از جنبه هاي مختلف نظير اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي در مطالعات علمي بررسي شده است.
صنعت گردشگري از نظر اقتصاددانان سومين پديده اقتصادي پويا بعد از نفت و خودروسازي مي باشد (مدهوشي و ناصرپور،1382،ص28). توسعه گردشگري به عنوان مجموعه فعاليت هاي اقتصادي، تأثير بسزايي در تقويت بنيان هاي اقتصادي دارد و نقش گردشگري به عنوان منبع جديدي براي ايجاد اشتغال، کسب درآمد، دريافت هاي مالياتي بيشتر، تقويت زير ساخت هاي اجتماعي در مطالعات متعدد مورد تأييد قرار گرفته است (ابراهيم زاده و آقاسي زاده،1388، ص108). از اين رو با توجه به اينکه شهرستان لردگان در حال پيشرفت رو به جامعه اي علمي مي باشد که اکثر جوانان و نوجوانان آن داراي تحصيلات عاليه و يا در حال گذراندن اين دوره ها مي باشند، مي توان از تمامي امکانات و قابليت ها در جهت ايجاد اشتغال و کسب درآمد از راههاي مختلف استفاده نمود. در اين زمينه نقش بازاريابي و تبليغات براي جذب گردشگران را نمي توان ناديده گرفت.
در شهرستان لردگان متأسفانه به اين مهم خيلي کم رنگ توجه شده و تبليغات خاصي براي توجه به جاذبه هاي گردشگري به صورت رسمي و از طريق ارگانها صورت نگرفته است. بازاريابي گردشگري بايستي با در نظر گرفتن فرهنگ هاي متفاوت صورت گيرد. براي همه افراد يک چيز نمي تواند به عنوان جاذبه معرفي شود. بنابراين نگاه سيستمي در هنگام فراهم ساختن زيربناهاي گردشگري ضرورت دارد.
از جمله موانع زيربنايي گردشگري، کمبود و نامطلوب بودن وسايل حمل و نقل، جاده هاي بين شهري، مراکز خريد، تأسيسات اقامتي، شبکه هاي آب، برق، مخابرات، فاضلاب و بهداشت در مناطق گردشگري به حساب مي آيد (مدهوشي و ناصرپور،1382،ص34).
موانع زيربنايي در توسعه گردشگري در شهرستان لردگان عبارتند از:
1.تأسيسات اقامتي: يکي از اين موانع زيربنايي امکانات اقامتي مي باشد، در اينجا بايستي ديد، گردشگران از چه امکاناتي بيشتر استقبال مي کنند. به دليل اينکه بسياري از گردشگران که براي مدت کمي به شهرهاي ديگر مسافرت مي کنند تمايل به اقامت در هتل ندارند،نياز به فضاهايي امن در سطح شهر براي اقامت آنان يا تأسيسات اقامتي در محل جاذبه هاي طبيعي در دامن کوهستان ها يا در کنار باغ ها مي باشد.
2.راهها: با توجه به اين که اکثر نقاط ديدني شهرستان لردگان در روستاهاي اطراف مي باشند، اين اماکن از راههاي مناسبي برخوردار نيستند.
3. نبود تسهيلات در محل هاي گردشگري: همين طور امکانات لازم براي استراحت گردشگران يا تسهيلات خاص در محل هاي گردشگري در نظر گرفته نشده است. از طرفي، شهرستان لردگان منطقه اي کوهستاني بوده و بر همين اساس مي توان به اين موضوع به عنوان فرصت نگاه کرد. کوههاي اطراف  با برنامه ريزي مناسب براي توسعه امکانات کوهنوردي و همين طور ساخت رستوران در نزديکي آن مي توان آنها را به يکي از مناطق مهم گردشگري شهرستان تبديل کرد.
علاوه بر اينها عوامل ديگري نيز مانع عمده توسعه اين صنعت به حساب مي آيند:
4. نبود راهنماهايي براي هدايت گردشگران و ضعف تبليغات: در سطح شهر به هنگام فصول گردشگري تدابيري براي هدايت گردشگران انديشيده نشده و حتي اسم يا تصويري از جاذبه هاي طبيعي شهرستان در تابلو يا پوستري در سطح شهر ديده نمي شود. تبليغات براي مطلع ساختن مسافرين از جاذبه ها بسيار کم و حتي در مواردي صورت نمي گيرد.
5. عدم سرمايه گذاري کافي براي گردشگري: در شهرستان لردگان براي حفظ و بازسازي آثار تاريخي و همين طور جاذبه هاي طبيعي سرمايه گذاري کافي صورت نمي گيرد، که اين خود مانعي براي توسعه گردشگري مي باشد.
6. نبود مراکز خريد: معمولاً افراد مسافر تمايل به خريد صنايع دستي و سوغاتي هاي مربوط به همان شهر، يا کالاهايي که از مزيتي نسبت به شهرهاي ديگر در آن مکان برخوردارند مانند پايين بودن قيمت، بالا بودن کيفيت و ... دارند که در شهرستان لردگان مکان خاصي براي اين هدف در نظر گرفته نشده است.

نتيجه گيري و پيشنهادات
امروزه توسعه گردشگري در تمامي عرصه ها، چه در سطح ملي و منطقه اي و چه در سطح بين المللي مورد توجه برنامه ريزان دولتي و شرکت هاي خصوصي قرار گرفته است. آگاهي جوامع از اين واقعيت که گردشگري مي تواند منبع درآمدي قابل ملاحظه اي باشد، باعث شده که گردشگري مفهومي بسيار گسترده اي در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي پيدا کند. نظر به اين که شهرستان لردگان از پتانسيل گردشگري بالايي برخوردار است،مستعد زمينه سازي براي جذب گردشگران بيشتري نسبت به وضع موجود مي باشد، بر اساس مشاهدات بيشتر مشکلات شهرستان لردگان در بخش زيربنايي و مسايل مربوط به کمبود وسايل حمل و نقل مسافري، مراکز خريد، تأسيسات اقامتي و امکانات آب و برق و بهداشت (تسهيلات) در ناحيه هاي گردشگري مي باشد. بنابراين از نظر نويسنده پيشنهادات زير مي تواند در توسعه گردشگري شهرستان لردگان مفيد واقع شود:
-ساخت راههاي منتهي به مناطق ديدني و جاذبه هاي گردشگري
-استفاده از تبليغات و بازاريابي براي آشنا ساختن افراد ديگر مناطق با شهرستان و جاذبه هاي آن
-ايجاد و احداث مجتمع هاي گردشگري در کنار باغ ها و جاذبه هاي طبيعي
-توسعه گردشگري کوهستان به عنوان يکي از قابليت هاي شهرستان
-حفظ، نگهداري و بازسازي جاذبه هاي گردشگري
-راه اندازي بانک اطلاعاتي گردشگري براي راهنمايي گردشگران
-برپايي جشن ها و جشنواره هاي مختلف در فصول سال بخصوص فصول گردشگري و تعطيلات
 
منابع و مآخذ
-ابراهيم زاده عيسي، آقاسي زاده عبدالله. (1388). تحليل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگري در ناحيه ساحلي چابهار با استفاده از مدل راهبردي swot، مطالعات و پژوهش هاي شهري و منطقه اي، شماره اول، صص128-107
-بهرام رنجبريان، محمد زاهدي. (1386). خدمات صنعت گردشگري، اصفهان، چاپ اول، نشر چهارباغ
-امين بيدختي علي اکبر، نظري ماشاالله. نقش بازاريابي در توسعه صنعت گردشگري، چشم انداز مديريت، شماره 32، پاييز 1388، صص 68-49
-چاک،واي، گي، (1382).جهانگردي در چشم اندازي جامع ،علي پارسائيان و سيد محمد اعرابي، تهران، دفتر پژوهشهاي فرهنگي
-کاظمي علي، صنايعي علي، رنجبريان بهرام، آذربايجاني کريم. شناسايي مزيت هاي رقابتي در صنعت گردشگري به منظور جذب گردشگران خارجي مورد مطالعه استان اصفهان، مطالعات و پژوهش هاي شهري و منطقه اي، سال دوم، شماره 5، تابستان 1389، صص 110-93
-طيبي سيد کميل، جباري امير، بابکي روح الله. بررسي رابطه علي بين گردشگري و رشد اقتصادي (مطالعه موردي ايران، کشورهاي OECD به علاوه کشورهاي منتخب، مجله دانش و توسعه، سال پانزدهم، شماره 24، پاييز